از پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) نقل شده است: « هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند.» (عروه الوثقی، ج 2، ص 242؛ وسائل الشیعه، ج 7، ص 348)
روز سوم محرم
الف) در این روز، عمر بن سعد با چهار هزار سوار به کربلا وارد شد
و فرستاد نزد امام حسین علیه السلام که براى چه به این جا آمده اید. آن حضرت جواب داد: براى آنکه اهل کوفه به من نامه ها نوشتند و مرا به اینجانب طلبیدند، به تفصیلى که در مقاتل نوشته شده و روز به روز لشکر به جهت یارى او وارد شد تا در روز ششم محرم به روایت سید بیست هزار سوار نزد او جمع شد.
امام حسین علیهالسلام قسمتی از زمین کربلا که قبر مطهرش در آن واقع میشد را از اهالی نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خریداری کرد و با آنها شرط کرد که مردم را برای زیارت راهنمایی نموده و زوّار او را تا سه روز میهمان کنند.
ب) خلع مستعین عباسى از خلافت .
احمد بن محمد بن معتصم ، معروف به المستعین بالله در 26 ربیع الاول سال 248 قمرى ، پس از مرگ المنتصر بالله به خلافت رسید.
با آن که متوکل عباسى دهمین خلیفه عباسیان در حیات خود، فرزندش منتصر را ولى عهد خود کرده بود، ولى بعدها پشیمان شد و به خاطر اختلاف مبنایى و عقیدتى که با منتصر داشت ، تلاش زیادى نمود که وى را از ولایت عهدى خویش عزل نماید و به جاى او، برادرش معتز را که پسر دیگرش بود منصوب نماید. ولى منتصر به وى ، مهلت نداد و او را در رختخوابش به هلاکت رسانید و خود بر تخت تکیه زد.
خلافت کوتاه مدت منتصر نیز با مرگش پایان یافت . پس از مرگ او، دست اندکاران حکومتى و فرماندهان ارشد کشورى و لشکرى مانند بغاى کبیر، بغاى صغیر، اوتامش ، احمد بن خضیب و افرادى دیگر اجتماع نموده و پس از مشورت ، تصمیم گرفتند که از فرزندان متوکل عباسى ، کسى را بر تخت ننشانند و به جاى آنها، فرزند زاده معتصم را به خلافت برسانند.
به همین جهت ، احمد بن محمد بن معتصم را بر تخت خلافت نشانیده و وى را به المستعین بالله ملقب نموده و با وى به عنوان دوازدهمین خلیفه عباسى بیعت کردند.
همین کار دست مایه برخى از فرماندهان و زمامداران لشکرى و کشورى شد و هر گاه مورد خشم و بى مهرى خلیفه قرار مى گرفتند، متمایل به فرزندان متوکل عباسى شده و آنان را شایسته خلافت مى دانستند و به این جهت به معتز فرزند متوکل عباسى رجوع مى نمودند. از این باب ، جریان هاى زیادى درباره خلافت و در شهر بغداد و شهرهاى همجوار چون انبار، سامرا، مداین و غیره به وقوع پیوست و سربازان و فرماندهان ترک از این وضعیت استفاده کرده و اقدام به شورش و غارت گرى داراى هاى حکومت و مردم نمودند. تا این که صاحب منصبان و دبیران و سران کشورى و لشکرى چون محمد بن عبدالله بن طاهر، بغاى صغیر و وصیف با در نظر گرفتن شرایط حساس جامعه و موقعیت خویش با طرفین گفت و گو کرده و آنان را به مصالحه فرا خواندند.
آنان نزد مستعین رفته و وى را از وضعیت ناگوار حکومت و جامعه با خبر گردانیده و او را راضى به کنارگیرى نمودند. آنان با او قرار کردند که او خود را از خلافت خلع کند و آن را به معتز فرزند متوکل عباسى بسپارد و در قبال آن ، پنجاه هزار دینار به صورت نقد و مقدار سى هزار دینار غله در هر سال به او بدهند و او مختار باشد در هر شهرى از جمله شهرهاى حجاز مکه ، مدینه ، طائف و مدینه اقامت نماید.
مستعین ، هنگامى که خود را تنها یافت و همه اطرافیان و دوستان خود را طرفدار صلح و کنارگیرى دید، با اکراه و اجبار به این امر تن داد و پیمان نامه را امضاء کرد. فقها و قضات بغداد نیز صلح نامه را امضاء کرده و حکومت را به طور رسمى به معتز عباسى واگذار کردند.
ج) بنا به روایت یعقوبى ، در سال هفتم محرم سال 252 قمرى با معتز فرزند متوکل عباسى بیعت کردند.
بدین ترتیب بار دیگر، خلافت به فرزندان متوکل عباسى برگشت و با رفتار و کردارهاى غیر انسانى خود، مردم را در اذیت و آزار قرار دادند.
لازم به یادآورى است که این واقعه در عصر امامت امام دهم شیعیان حضرت امام على النقى علیه السلام واقع شده و آن حضرت از سوى خلفاى عباسى ، سختى هاى زیادى را متحمل گردید.
د) در این روز حضرت یوسف صدیق را قافله از چاه عمیق بیرون آوردند.
منابع :
فیض الاعلام و وقایع الایام شیخ عباس قمی ، روزشمار تاریخ اسلام سید تقى واردى
